অন্যযুগ/


খুচুৰা ২.০

 প্ৰতীক্ষা বৰা

 

 

: এইফালে গছ-বনবোৰ কিবা শুকান, ৰস নাইকিয়া৷ আমাৰ ফালে গছবোৰ কিমান জীপাল, কিমান সেউজীয়া নহয়নে?

 : হুঁ৷ মন কৰিছোঁ ময়ো, আনহে নেলাগে দিল্লীৰ ফালেই গছ-গছনি সেউজীয়া৷ ঋতু অনুযায়ী ফলে-ফুলে জাতিষ্কাৰ৷ 

: তাকেই৷ মাটিবোৰো চাওক, ধোঁৱাবৰণীয়া৷ এটা ডিছ্‌ছেটিফেকশ্বন আছে সমগ্ৰ জেগাখিনিত৷ হ্ৰদ বুলিও যিটো আমি চাবলৈ আহিলোঁ, সেইটো দেখোন আমাৰ ঘৰবোৰৰ আগফালে থকা পুখুৰী এটাৰ সমান৷ আৰু সেইটোতে মানুহে কি ব’টিং কৰিছে! 

: ইয়াৰ মানুহখিনিৰ বাবে সেয়াই হ্ৰদ৷ 

: কিমান বছৰ হ’ল দিল্লীত থকা? অসমলৈ মনত পৰেনে? 

: দহ বছৰ হ’বৰ হ’ল৷ পৰে, কিয়নো নপৰিব৷ আমাৰ সমান মৰমিয়াল আৰু অতিথিপৰায়ণ অন্য কোন জেগাৰ মানুহ হ’ব পাৰিব, কোৱাঁচোন? এবাৰ বুজিছা, মাজুলীলৈ গৈছিলোঁ, মই আৰু বন্ধু তিনিজন, ছাৰ্ভে এটাৰ কামত৷ এঘৰত সোমাওঁতে আথে-বেথে বহিবলৈ দি চিধা ভাতৰ পাতলৈ মাতি নিছে৷ শাকে-শোকোতাই একাঁহী খুৱাইহে সোধ-পোচ৷ 

: সেইফালৰ মানুহখিনি বৰ সৰল৷ সৌ অকণমানি ঘৰকেইটা চাওক, তাত মানুহ থাকেনে? 

: নাথাকে, গোবৰৰ চপৰাবোৰ তাত লগাই শুকুৱায়, এইবোৰেৰে সিহঁতি চুল্‌হা জ্বলায়৷

: অঁ অঁ পঢ়িছিলোঁ৷ ইচ্ ইমান ধূলি, জংঘলৰ মাজতো ইমান ধূলি৷ আমি আৰু কিমান দূৰ যাম? 

: কিয়? আমনি লাগিলেই নেকি? গৈ থাকোঁচোন ব’লা, দূৰৈত পাহাৰ দেখিছোঁ৷ 

: আমনি মুঠেও পোৱা নাই৷ এডভেঞ্চাৰাছ লাগিছে৷ আমি মানে এতিয়া পাহাৰ বগাম? 

: ওঁ৷ 

: বেলি ডুবা চাই ভাল পায় নে? আকাশলৈ মূৰ তুলি চাওক, এনেকুৱা ৰঙা মই শেষৰবাৰ অসমতেই দেখা, খয়েৰৰঙী আকাশ৷

: থেংক গড, অসমৰ লগত কিবা এটাটো মিলিল৷ ভাবিবলৈ’ লৈছিলোৱেই.. বোলো আৰাৱলীৰ দাঁতিত গজা হাৰিয়ানাৰ এই ভিতৰুৱা গাওঁখনলৈ ছোৱালীজনীক এনেই লৈ অনা হ’ল, তাইৰ মনেই নভৰিল৷ 

: ইমানৰ পিছতো মন নভৰিব নে? সেই যে গানটো আছিল, ‘তুই লাল পাহাড়ীৰ দেশে যা ৰাঙামাটিৰ দেশে যা’৷ লাল পাহাড়ীৰ দেশ কোনখন নো? 

: বীৰভূমৰ কথা কয় কিজানি৷ তাৰ মাটিবোৰ ৰঙা৷ 

: অহ আপুনি তাতো আছিল নহয়? 

: ওঁ৷ 

: মানুহকেইজনীয়ে আপোনাক কি ক’লে? 

: একো নাই৷ অকলশৰীয়া মতা মানুহ পাই জোকাই চাইছিলে৷ তামাম এঞ্জয় কৰিলোঁ সিহঁতৰ ফুচুৰি কথাবোৰ৷ 

: অঁ আপোনাক কিমান স্ফূৰ্তি কৰি কৰি জোকাইছে আনহাতে নিজৰ মুখকেইখনেই এহাত দীঘল ওৰণিৰ তলত৷ ৰক্ষণশীলতাৰ নামত এইবোৰ ছিৰিয়াছ ব্লাণ্ডাৰ৷ কিমান চাগৈ নিয়ম-কানুনৰ মাজত থাকিবলগীয়া হয়৷ 

: য’তেই আটাইতকৈ বেছি নিয়ম কানুন তাতেই আটাইতকৈ বেছি নিয়মভংগ, কথাটো জানানে নাই? বিদ্ৰোহী মন এটা সকলোৰে মাজত নিহিত থাকে, ই স্বতঃস্ফূৰ্ত৷ 

: আপোনাৰ ঘৰত বৰ্তমান কোন আছে? 

: কোনো নাই৷ মানে সেই আলহী ল’ৰাটো আছে, সিও অহা সপ্তাহ মানত যাবগৈ৷ মনত পেলালা ভালেই হ’ল, ৰাতিলৈ তাক ফোন এটা কৰিব লাগিল৷ 

: অঁ৷ আৰু ছেহনাজ বাইদেউ, তেখেতকো বৰ লগ কৰিব মন যায়৷ 

: তাইৰ কথা দেখোন মই তোমাক কৈছোৱেই৷ লগ কৰিবা দিয়াঁ পুনৰ দিল্লীলৈ আহিলে৷ 

: লগ পাম তেনেহ’লে শীঘ্ৰেই৷ ঘৰলৈ যোৱাতো বহুত দিন হ’ল, দুই এদিনতে আহিব নালাগেনে? 

: ওঁ৷ 

: সৌটো নীলগাই৷ এটা, দুটা, তিনিটা...আৰে এপাল দেখোন৷ চাওক চাওক, টিলাটোৰ ওপৰত, জোপোহাৰ আঁৰত৷ সৌৱা সৌৱা.. 

: অঁ, এইটোৱেই আমাৰ চলমান খানে চিকাৰ কৰি জেল খোৱাটো৷ নীলগাই আগতে ক’ত দেখিছা? 

: ফটোত দেখিছোঁ৷ বন্যপ্ৰাণী সংৰক্ষণৰ বিষয়ে পঢ়োঁতে নীলগাইটোৱে মোক বাৰুকৈয়ে আকৰ্ষণ কৰিছিল৷ 

: জে.এন.ইউ-ৰ ফালেও নীলগাই পোৱা যায়, কেতিয়াবা লৈ যাম তোমাক সেইফালে দিয়া৷ তাতো এনেকুৱাই সৰু সৰু পাহাৰ, ওখ-চাপৰ অঞ্চল৷ 

: নীলগাই খায় নে মানুহে? 

: খায় কিছুমানে, কিন্তু সংৰক্ষিত প্ৰাণী খাব নাপায়৷ 

: দেখি লাগিছে টেষ্টি হ’ব যেন৷ 

: ধেৎ৷ ৰ’বাচোন ইহঁতৰ ফটো এখন তোলোঁ৷ 

: ৰাস্তাটো ঠেক হৈ আহিছে, এইফালে জনবসতি নাই, খেতিও নাই, মাথোঁ পাহাৰ, আমি যদি হেৰাই যাওঁ৷ 

: হেৰাই যাবলৈ ভাল পাবা নে বেয়া? 

: বেয়া নাপাওঁ, আপোনাৰ অসুবিধা হ’ব৷ 

: ময়ো হেৰাই যোৱাৰে পক্ষপাতী৷ সৌ পাহাৰটো বগাওঁ ব’লা৷ বেছি ওখ নহয়, ৰাস্তা কাটি থোৱা আছে৷ 

: না না মই পাহাৰ নবগাওঁ, ভয় লাগে৷ 

: মই থাকোঁতেও ভয়? 

: নহয়, মোৰ ভৰিৰ খোপনি হেৰায়, তাতে বৰ বেছি ওখ জেগাত মূৰ ঘূৰায়৷ 

: একো নহয় ব’লা, সেই যে দেখিছা শিলছটা, তাতে গৈ বহিম৷ 

: বাপৰে কি মস্ত মস্ত গাহৰি৷ আচৰিত হৈছোঁ, ইয়াৰ মানুহে গাহৰিও পোহে? আমাৰ ফালে বাৰু গাহৰিটোৱে ভোজে-ভাতে মঙহৰে যোগান ধৰে৷ 

: মানৱ সভ্যতাৰ আদিম স্তৰত হেনো গাহৰিয়ে হাল বাইছিল৷ 

: অঁ, ময়ো পঢ়িছিলোঁ৷ 

: চৌপাশ আমাৰ কিমান নিজান৷ হাতখন দিয়াঁ৷ 

: ৰ’ব ৰ’ব আপুনি বেছি খৰখেদা লগাইছে, মই আপোনাৰ নিচিনা দ্ৰুতবেগী নহয়৷ টানি নিনিব৷ ওঁ৷ 

: ইয়াতে বহাঁ৷ 

: আপুনি নবহে নেকি? ওৱা এয়া কি? 

: ট্ৰিক দেখাইছোঁ তোমাক, আগতে মই এইবোৰ খুব কৰোঁ, শিল এচপৰাৰ কোণ এটাত খোপনি পুতি বহুত সময়লৈ থিয় দি থাকোঁ, গছৰ ডাল এটাৰ পৰা বাদুলি ওলমা দিওঁ৷ এতিয়া বয়স বাঢ়িল যে, আগৰটো ষ্টেমিনা নাই৷ অলপ সিফালে যোৱাঁ, বহোঁ৷

: আপুনি আগতে কাৰচাজি দেখুৱাইছিল? 

: পৰিৱেশন... 

: ট্ৰিকেই আৰু৷ 

: সেইবোৰ কথা আজি নাপাতোঁ দিয়া, পিছে-পৰেও পতা হ’ব৷ 

: আপুনি কিবা এটা ক’ম বুলিছিল৷ 

: কেতিয়া? অহ দিনৰ ভাগত? 

: ওঁ, চাফাই কৰা মানুহটোৱে যে আমাৰ দুৱাৰত টোকৰ দিছিল তেতিয়া৷ 

: মই যে তোমাক ইয়ালৈ লৈ আনিছোঁ কিমান বিবুদ্ধিত পৰি আনিছোঁ তোমাক কি কম৷ তথাপি ক, তোমাক মই সকলো কথাই ক, মোক মাথো অলপ সময় দিয়াঁ৷ যোৱা দুটা বছৰৰ সঞ্চিত সকলো ক্ষোভ, জড়তা, গ্লানি, হীনমন্যতা, নিঃসংগতা...উজাৰি কম৷ তোমাকেই যদি নকওঁ আৰু কাক ক? মোক ভুল নুবুজিবা দেই, যিখিনি দিছোঁ মৰম বুলি ধৰাঁ৷ 

: ইমান দিগ্‌ভ্ৰান্ত নকৰিব মোক৷ 

: আশা-আকাংক্ষাই কষ্ট দিয়ে বহুত৷ 

: বুজোঁ৷ আপুনি জি. বি. ৰ’ডৰ কথাও কৈছিল, সেই জেগাখিনিক লৈ মোৰ কিউৰিয়’চিটী আছে প্ৰচুৰ৷ যাম কোনোবাদিনা৷ 

: অকলশৰে নাযাবা দেই, বৰ বেয়া জেগা৷ কোনোবা বিশ্বাসী পুৰুষ বন্ধুৰ লগত যাবা৷ কিছুদিন আগেয়ে ছোৱালী এজনীয়ে মোলৈ ফোন কৰিছিল, জি.বি. ৰ’ডৰ বিষয়ে এখন ডকুমেণ্টেৰী বনাব খোজে, মই দেখুৱাই মেলি দিব লাগে৷ মই তাইক পৰহিলৈ দিনৰ ভাগত সময় দিছোঁ৷ বৰ কিউৰিয়াছ মাইণ্ডেড, কামক লৈ চিৰিয়াছ৷ ভাল লাগিল৷ 

: অঁ৷ মই তেনেহ’লে আপোনালোকৰ লগতে ওলাম৷ 

: দেখা যাওক৷ 

: যদি আপোনাৰ অসুবিধা নহয়৷ 

: ওঁ৷ 

: কিবা ভাবি থাকে আপুনি, চিন্তিত৷ কথোপকথনৰ মাজভাগতে আপোনাৰ মনোযোগ পলাই সাৰে৷ বেয়া কথা, আই ফীল ডিছৰেছপেক্টেড৷ 

: হয় কিজানি৷ আই...আই এম ছৰী৷ 

: মোৰ হাতখনত খামোচ মাৰি কিয় ধৰে? 

: নাজানো৷ 

: কেনেকুৱা লাগে? 

: নাজানো৷ 

: এইটো কেনেকুৱা কথা হ’ল? 

: “শেৱালি তই মোক ভাল পাৱনে? / পাওঁ কোঁৱৰ / কিয় ভাল পাৱ? / এনেয়ে৷” 

: মই বেংগলী ল’ৰা এজনৰ প্ৰেমত পৰিছিলোঁ, সি মোক খুব বাংলা গান শুনাইছিল৷ বাউল প্ৰথম তাৰ ঘৰতেই শুনা৷ নলবাৰীৰ কবি এজনৰ জীয়েকে তোমায় হৃদ মাঝাৰে ৰাখবো তো বৰ ধুনীয়াকৈ গায়, সি মোক তাইৰ কণ্ঠত গোৱাই শুনাইছিল৷ 

: বাউলৰ লগত মোৰ বহুত ‘পুৰাণা ৰিস্তা’৷ মোৰ ঘৰত বাউল ফকীৰ এজনে প্ৰায় এবছৰমান থাকি গৈছিলহি৷ তেওঁ এই গানটো অলপ বেলেগ ধৰণে গায়- “অগো চেৰে দিলে সোণাৰ গৌড় আৰ পাব না /তোমায় হৃদ মাঝাৰে ৰাখিবো চেড়ে দেব না...” 

: বাঃ! 

: আন্ধাৰ গভীৰ হৈ আহিছে, ব’লা উঠোঁ৷ 

: ব’লক৷ 

: চাব খাবা? মোৰ চাহ একাপৰ বৰ প্ৰয়োজন হৈছে অ’৷ 

: মোৰ মনটোৱেই পঢ়ি পেলালে৷ বিচাৰোঁ চাহ ক’ত পোৱা যায়৷ চাহো চাগে ইয়াত চেনিপানী হে, চাহৰঙী চেনিপানী, নিষ্কৰ্মা চাহপানী! 

: নাই মোমাইতকৈ কণা মোমায়েই ভাল৷ 

: মই কোৱা নাছিলোঁ? 

: ওঁহ৷ হয় দেই বৰ মিঠা৷ ভাই ইচমে’ থ’ৰা অউৰ চায়পট্টী ডালকে উবালো৷ 

: বাপৰে! আকৌ বোলে নাই মোমাইতকৈ কণা মোমায়ে... 

: তোমাৰ সতে কটোৱা সময়খিনিত কোনো তিক্ততা নৰওক৷ 

: চাহ মিঠা আছিল৷ 

: ওঁ, বেছি মিঠাও নহওক৷ 

: আকাশত সৌৱা কি? উৰন্ত ফানুচ৷ কোনোবাই ফানুচ উৰুৱাইছে! 

: অঁ হয় দেখোন৷ উৰুৱাবা? 

: আমি দুয়ো একেলগে উৰুৱাম বলক৷ একেটা ফানুচকে দুয়ো একেলগে উৰুৱাম৷ 

: ইয়ালৈ অহা ‘কাপল’বোৰৰ দৰে? 

: আমিও দেখোন এক প্ৰকাৰৰ ‘কাপল’এই, নে কি কয়? 

: ওঁ৷ 

: আচ্ছা ঠিক আছে মই উৰুৱাম আপুনি ফটোকে তুলিব৷ 

: ওঁ৷ আমি জানা এসময়ত ঘৰতে ফানুচ বনাইছিলোঁ৷ ফানুচ বনাই বিক্ৰীও কৰিলোঁ বহুত৷ 

: অহ্৷ আপুনি বিড়ী কিয় হোঁপে? মোৰ খুড়া এজনে দিনটোত মুঠি মুঠি চিগাৰেট খাই শেষ কৰিছিল৷ ডাক্তৰে কোৱা মতে তেওঁ ছিভিয়াৰ ডিপ্ৰেশ্বনত ভুগিছিল৷ অতিমাত্ৰা ধূম্ৰপানৰ ফলত তেওঁৰ হাওঁফাওঁত যমে বাহৰ পাতিছিল৷ 

: এটা চিগাৰেট চাৰিটা বিড়িৰ সমান৷ মই দিনটোত মাত্ৰ পাঁচটা খাওঁ, মুঠা হিচাপত নাখাওঁ নহয়৷ বিড়ীত আকৰ্ষণ আছে ভাই, ই কলাসুলভ বস্তু৷ নতুন সৃষ্টিৰ আঁৰত এই বিড়ীৰ অৱদান অতুলনীয়৷ 

: কথা আপোনাৰ!!

: পানী নসৰকা? 

: নহয়৷ মস্ত কামোৰ! 

: হওক দিয়াঁ৷ 

: মই পঠিওৱা বৰগীতকেইটা শুনিছিলে? 

: বৰগীত শুনি ভাল পোৱাঁ? 

: বহুত৷ আমাৰ ঘৰতে মা আৰু ভণ্টীয়ে বৰগীতৰ চৰ্চা কৰে, প্ৰত্যেক ৰাতিপুৱা৷ 

: অঁ৷ ময়ো পিছে বায়নৰ ঘৰৰ ল’ৰা, যদিওবা সেই নামত মই কলংক৷ খোলটোও শুদ্ধকৈ বজাব নাজানো৷ 

: আপুনি বাকীবোৰ বাদ্যযন্ত্ৰত ওস্তাদ৷ 

: বুলি মই নাভাবোঁ, দহ বছৰৰ আগতে কিনা ভায়’লিনখন এতিয়াও ডিভানতে পৰি আছে৷ মাজে সময়ে মই চাফা হে কৰি থাকোঁ৷ 

: এদিন যাম তেনেহ’লে ভায়লিন বাদন শুনিবলৈ৷ 

: ওঁ৷ মই এটা কথা ভাবিছোঁ... 

: কি? 

: মানে ধৰা, কাহিনীবোৰৰ জানো ধৰা-বন্ধা নিয়ম আছে যে নিৰ্দিষ্ট এটা ছন্দতহে গৈ থাকিব? অথবা আদি থাকিলে তাৰ অন্ত এটাও থাকিব লাগিব? অথবা ভাইচ-ভাৰছা? গতিহীনতাৰ পৰা আঁজুৰি অনা এমুঠি কথন-মনন-চিন্তনৰ বিক্ষিপ্ত ৰূপ এটাই জানো কাহিনী নহয়? গোটেই বস্তুটো কাহিনীকাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰিব যে কাহিনীয়ে কোন দিশে গতি কৰিব৷ আৰু কোনখিনিত তাৰ গতি ৰোধ হ’ব৷ কেতিয়াবাতো সেয়া কাহিনীকাৰৰ হাততো নাথাকে, কাহিনীয়ে স্বাধীনভাৱে নিজ নিজ লয়-তাল-মাত্ৰাত গতি কৰি থাকিব৷ তুমি জোৰ-জবৰদস্তি সেই কাহিনীক গতি দিব নোৱাৰাঁ৷ তাক নিৰ্ধাৰিত কৰিব নোৱাৰাঁ৷ সেইবুলি তাৰ অস্তিত্বক তুমি নুই কৰিবও নোৱাৰাঁ৷ কাহিনী চিৰন্তন৷ কাহিনী নিৰ্মম৷ হৃদয়বিদাৰক৷ টুইষ্ট এণ্ড টাৰ্ণেৰে ভৰপূৰ৷ লেকামডাল এৰি দিবা কেতিয়াবা, ছুটি যাবলৈ দিবা কাহিনীক৷ কাহিনী আৰু এতিয়া তোমাৰ বা আমাৰ নহয়, ই এতিয়া সকলোৰে৷ য’তেই মন কৰিব ত’তেই ৰ’ব, যি বিচাৰিব সিয়েই লেকামডাল টানিব পাৰিব৷ ইয়াৰ পাছৰ পৰ্যায় কি হ’ব সেয়া তুমি, এই অভাজন বা এই সময়ে ভাবি-গুণি নিৰ্ধাৰণ কৰি থাকিলে লাভ নাই৷ সেয়া হ’ব কাহিনীৰ প্ৰতি কৰা অশ্ৰদ্ধা৷ বুজিলানে কিবা? নে মই বাৰু ভুল বকিছোঁ নেকি? 

: হুঁ৷ 

: গতিকে তোমাৰ কাহিনী তোমাক মোবাৰক৷ মোৰ কাহিনী মোক৷ আৰু সময়ৰ পৃষ্ঠাই যি কাহিনী খোদিত কৰিব, সেই নেৰেটিভক বুজাৰ সামৰ্থ্য বৰ্তমান আমাৰ নাই৷ ব’লা ওভতোঁ৷ 

: অৰ্থাৎ, মোৰ কাহিনীৰ লগত আপোনাৰ কাহিনীৰ অভাৰলেপিং, নট পছিবল?

: সেইটোৱেই৷

 

 

                                               

 

অন্যযুগৰ প্ৰকাশিত সংখ্যাসমূহ